Pies pasterski – wszystko na temat psów pasterskich

Psy pasterskie to wyjątkowa grupa psów w kynologii. Odznaczają się instyntynkem pasterskim, który jest o wiele bardziej złożony niż instynkt myśliwski. Polega on na chęci kontrolowania stada zwierząt. Został nabyty i utrwalony w wyniku udomowienia dzikich wilków. Psy pasterskie to bardzo rozmaita grupa psów, które są zróżnicowane pod kątem wyglądu, predyspozycji i umiejętności. Poznaj rasy psów pasterskich, a także ich cechy oraz potrzeby. W naszym artykule opowiemy także, jak wyszkolić psa pasterskiego.

Historia psów pasterskich w skrócie

Psy pasterskie już od niepamiętnych czasów dzielnie stały u boku człowieka, pomagając mu w pilnowaniu i zagananiu stad. Do tej grupy można zaliczyć psy stróżujące i zaganiające. Jakie były ich początki? Jeśli ciekawi Cię ten temat i chcesz wiedzieć nieco więcej na temat psich pasterzy, zapraszamy do zapoznania się z nich historią.

Pies, jako dzielny obrońca stada – jak to właściwie się zaczęło?

Początki wykorzystania psów w pasterstwie są powiązane z rozwojem hodowli bydła. Jednak proces ten rozpoczął się około 8-7 tysięcy lat p.n.e. w zachodniej części Azji, na terenach współczesnego Iranu i Iraku, wtedy zostały udomowione owce i kozy.

Psy, które dotychczas towarzyszyły ludziom w polowaniach, znalazły nowe zastosowanie, polegające na pilnowaniu i utrzymaniu żywego inwentarza. W tamtym czasie to były jedyne zwierzęta, które pomagały ludziom w pasterstwie, gdyż konie i osły nie zostały jeszcze wystarczająco udomowione.

Pierwsze psy wykorzystywane w pasterstwie – psy stróżujące

Pierwotnie głównym zadaniem psów pasterskich była ochrona zwierząt domowych przed licznymi drapieżnikami. Z tego względu były preferowane psy:

• z silnym instynktem stadnym,
• mocne,
• wielkie,
• bezwzględne,
• odważne,

Tylko takie psy, są w stanie stawić czoła tak dużym i groźnym drapieżnikom, jak wilki i niedźwiedzie w celu obrony stada.

Współczesny typ psów pasterskich – psy zaganiające

• zwinne,
• inteligentne,
• posłuszne,
• umiarkowanie agresywne – mogą kąsać zwierzęta w celu ich zdyscyplinowania, lecz nie na tyle by je uszkodzić,
• potrafią pracować cicho – tak by nie płoszyć stada.

Ich zadanie polega na pomocy w wypasie stada, a także na sprawnym kierowaniu nim tak, żeby nie gubić poszczególnych osobników oraz nie niszczyć upraw.

Wspólne cechy psów pasterskich – co je ze sobą łączy?

Psy pasterskie mogą różnić wyglądem, lecz wszystkie wykształciły cechy, które ułatwiają im pracę, takie jak:

• okrywa odporna na pogodę – zimno lub upał, a także opady,
• mocne, zwarte łapy, odporne na ciernie i kamienie,
• doskonały wzrok i słuch,
• ogromna siła i wytrzymałość.

Psy pasterskie w obecnych czasach

Wraz z powstaniem chowu przemysłowego, spadło zapotrzebowanie na psy pasterskie. Nie mniej jednak w tych zakątkach świata, gdzie zachował się tradycyjny charakter chowu, psy są wciąż wykorzystywane w pasterstwie.

Wiele ras psów pasterskich znanych jest, jako psy do towarzystwa. Pewnie, dlatego że są bardzo opiekuńcze i troskliwie, dobrze traktują dzieci oraz wszystkich członków rodziny. Pierwotne, duże psy pasterskie pełnią także funkcję stróży przydomowego ogródka.

Rasy psów pasterskich

Psy pasterskie zostały uwzględnione w spisach wielu organizacji kynologicznych. W klasyfikacji Międzynarodowej Federacji Kynologicznej (FCI) poświęcona jest im I grupa – owczarki i inne psy pasterskie, z wyłączeniem szwajcarskich psów do bydła, chociaż część psów, które były lub są wciąż wykorzystywane w pasterstwie, możemy znaleźć w następujących grupach:

• II – Pinczery i sznaucery, molosy, szwajcarskie psy górskie i do bydła, pozostałe psy,
• V – Szpice i psy w typie pierwotnym,
• VIII – Aportery, płochacze i psy dowodne
• IX – Psy ozdobne i do towarzystwa.

Owczarki – grupa I

Owczarki to psy, które w pasterstwie były wykorzystywane przeważnie do wypasania owiec, stąd pochodzi ich nazwa, co więcej wśród nich znajduje się najbardziej popularna rasa psów na świecie – owczarek niemiecki. Polski owczarek podhalański, którego możemy zobaczyć w logo Związku Kynologicznego w Polsce (ZKwP), jest pasterskim psem stróżującym, który najczęściej strzeże owiec polskich górali. Wśród pasterzy największą sławą spośród psów zaganiających cieszy się border collie, który jest w stanie wykonywać więcej zadań.

Tak prezentuje się lista owczarków, które znajdziemy w grupie I FCI:

• Amerykański owczarek miniaturowy,
• Australian stumpy tail cattle dog,
• Bearded collie,
• Bergamasco,
• Biały owczarek szwajcarski,
• Border collie,
• Ceskoslovenský vlciak,
• Chodsky pes,
• Ciobanesc romanesc carpatin,
• Ciobanesc romanesc mioritic,
• Czuwacz słowacki,
• Komondor,
• Kuvasz,
• Lancashire heeler,
• Maremmano-abruzzese,
• Mudi,
• Nederlandse schapendoes,
• Owczarek australijski:
  • kelpie,
  • (typ amerykański),
• Owczarek belgijski:
  • groenendael,
  • laekenois,
  • malinois,
  • tervueren,
• Owczarek chorwacki,
• Owczarek francuski:
  • beauceron,
  • briard,
• Owczarek holenderski:
  • długowłosy,
  • krótkowłosy,
  • szorstkowłosy,
• Owczarek kataloński,
• Owczarek niemiecki
  • długowłosy,
  • krótkowłosy,
• Owczarek pikardyjski,
• Owczarek pirenejski:
  • a face rase,
  • a poil long,
• Owczarek:
  • południoworosyjski – jużak,
  • portugalski,
  • staroangielski – bobtail,
  • szetlandzki,
• Owczarek szkocki:
  • długowłosy,
  • krótkowłosy,
• Owczarek z majorki:
  • długowłosy,
  • krótkowłosy,
• Polski owczarek nizinny,
• Polski owczarek podhalański,
• Puli biały,
• Puli kolorowy,
• Pumi,
• Saarlooswolfhond,
• Schipperke,
• Welsh corgi cardigan,
• Welsh corgi pembroke.

Psy pasterskie z wyłączeniem szwajcarskich psów do bydła – grupa I

Psy z drugiej sekcji I grupy w klasyfikacji FCI zasłynęły w pracy pasterskiej z bydłem, chociaż potrafią pracować także i z owcami. Różnica najbardziej jest dostrzegalna w języku angielskim. Owczarki po angielsku to sheepdogs, sheep – owca, psy pasterskie cattledogs, gdzie cattle znaczy bydło. Bouvier des Ardennes i Bouvier des Flandres to belgijskie rasy psów, które były wykorzystywane do zaganiania i ochrony bydła. Australian cattle dog powstał z połączenia rdzennych australijskich psów dingo z psami europejskimi. Co więcej, krzyżówka takich genów sprawiła, że australian cattle dog był wytrzymały – mógł pracować szybciej i dłużej.

• Australian cattle dog,
• Bouvier des flandres / vlaamse koehond,
• Bouvier des ardennes.

Szwajcarskie psy do bydła – grupa II

Szwajcarskie psy do bydła stanowią 3 sekcję w grupie II w klasyfikacji FCI. To psy górskie w typie dogowatym, które wywodzą się od mastifa tybetańskiego. Psy te były używane do zaganiania bydła. Najbardziej znanym przedstawicielem jest największy spośród nich, czyli berneński pies pasterski, który w czasach współczesnych jest lubianym i powszechnym ogromnym psem rodzinnym o wesołym charakterze i troskliwym podejściu do dzieci. Pozostałe rasy z tej sekcji tak, jak i on posiadają charakterystyczne umaszczenie w typie trójkolorowym, tzw. tricolor.

• Appenzeller,
• Berneński pies pasterski,
• Duży szwajcarski pies pasterski,
• Entlebucher.

Inne rasy, które były wykorzystywane w pasterstwie i przy chowie zwierząt – psy z grup II, V, VIII, IX

Poniżej przedstawiamy zbiór innych ras, które są lub były wykorzystywane w pasterstwie. Pochodzą one z różnych grup. W grupie II możemy znaleźć największe pasterskie psy stróżujące, z którymi nie ma żartów, np. kangal, owczarek kaukaski, owczarek środkowoazjatycki, mastif tybetański.

W grupie V mamy szpice z północy, które żyły blisko ludzi i towarzyszyły im w różnych zajęciach, oprócz pasterstwa zajmowały się ochroną osad, myślistwem – norweski buhund, samoyed, który także był psem zaprzęgowym, lapinporokoira oraz szwedzkie i fińskie lapphundy, które oprócz owiec zaganiały renifery.

Za wszechstronnego psa uchodził również jedyny wymieniony tutaj przedstawiciel grupy VIII – hiszpański pies dowodny, który potrafi holować łodzie i wyciągać sieci pełne ryb z wody, a także wypasać bydło w górach.

Do IX grupy należy terier tybetański, pies który nie jest terierem, za to jest wspólnym przodkiem dla wielu europejskich owczarków długowłosych takich jak polski owczarek nizinny, bearded collie, komondor i puli.

• Buhund norweski,
• Cane corso italiano,
• Dog:
  • kanaryjski,
  • niemiecki,
  • z Majorki,
  • de bordeux,
• Fiński lapphund,
• Hiszpański pies dowodny,
• Islandzki szpic pasterski,
• Kangal – Anatolijski pies pasterski,
• Lapinporokoira,
• Mastif:
  • hiszpański,
  • pirenejski,
  • tybetański,
• Nowofundland,
• Owczarek kaukaski,
• Owczarek środkowoazjatycki,
• Pirenejski pies górski,
• Rottweiler,
• Samoyed,
• Shar pei,
• Sznaucer olbrzym,
• Szwedzki lapphund,
• Terier tybetański,
• Tornjak,
• Västgötaspets,

Szkolenie psów pasterskich

Szkolenia pasterskich różnią się w zależności od ich specjalizacji:

• ciężkie psy stróżujące – umieszczano je w owczarniach gdzie dorastały, przez co uznawały zwierzęta hodowlane, jako część swojego stada. Nie wymagały specjalnego szkolenia.
• psy zaganiające – powinny nauczyć się współpracy z przewodnikiem, reakcji na komendy, a także kontrolowania emocji względem zwierząt hodowlanych. Zanim pies zostanie przeszkolony, sprawdza się jego stosunek do zwierząt i obserwuje się jego zachowanie – w ten sposób są weryfikowane jego predyspozycje do pracy pasterskiej. Instynkt pasterski jest przekazywany dziedzicznie, składa się na niego zestaw cech, które czynią psa sprawnym w kontrolowaniu stada. Taka postawa jest naturalna, nie jest wynikiem doświadczenia, bądź szkolenia. Przed nauką komend, psa uczy się opanowania, szczekania tylko w określonych sytuacjach oraz rezygnacji z pogoni.

Umiejętności owczarskich psów zaganiających

Te psy pasterskie, które są przeznaczone do pracy, wymagają wcześniejszego przygotowania. Umiejętność planowania i ochrony stada leży w ich naturze. Posiadają ku temu odpowiednie predyspozycje. Wrodzone umiejętności psów pasterskich trzeba stale rozwijać, dlatego w drodze szkolenia uczą się:

• komend, które dotyczą przede wszystkim kierunku obejścia stada, a także pozycji jaką powinien przyjąć pies,
• dyscyplinowania osobników,
• wyprowadzanie stada,
• zwieranie stada,
• prowadzenie stada w kierunku określonym przez pasterza,
• oddzielanie osobników, na przykład oznakowanych.

Jak znaleźć szkolenia i wydarzenia pasterskie dla psów?

Szkolenia w zakresie pasterstwa są prowadzone przez indywidualnych trenerów, a także różne prywatne podmioty, które udostępniają pastwiska wraz ze zwierzętami, najczęściej stadami owiec. Ogłoszenia o seminariach, szkoleniach, zawodach, a także grupy zrzeszające miłośników pasterstwa, można bez trudu znaleźć w internecie. Ośrodki są dostępne w różnych częściach kraju.

W jakich testach i zawodach mogą brać udział psy pasterskie?

Istnieją dwie organizacje międzynarodowe, które normują pasterstwo – FCI i Międzynarodowa Organizacja Psów Psów Pasterskich (ISDS). W Polsce bardziej powszechne są wydarzenia prowadzone przez ZKwP, które podlega pod FCI.

FCI prowadzi swoje wydarzenia:

• Test Predyspozycji Pasterskich (NHAT),
• Test Pracy Psów Pasterskich (HWT),
• Zawody Pasterskie (IHT).

Testy Pracy (HWT) i Zawody Pasterskie (IHT) są prowadzone w dwóch stylach:

• angielskim (CS) – wyłącznie dla border collie – bardziej zaawansowane, z mniejszą ilością owiec, przez co trudniej jest zapanować nad nimi, jako grupą,
• farmerskim (TS) – dla pozostałych ras – prowadzone w warunkach, które są zbliżone do naturalnych, z większą ilością owiec.

Szczegółowe informacje oraz wymagania dotyczące wydarzeń, są zawarte w ich regulaminach. Są one dostępne na stronie Głównej Komisji Szkolenia Psów Związku Kynologicznego w Polsce.

Test Predyspozycji Pasterskich (NHAT)

Test Predyspozycji Pasterskich (NHAT) – jest otwarty dla wszystkich ras pasterskich. Jest potrzebny dla ras psów z wymaganymi pracami pasterskimi, których opiekunowie ubiegają się o Międzynarodowy Championat Piękności (CIB). Również jest wymagany do przystąpienia do Testu Pracy Psów Pasterskich (HWT). Pies powinien podczas testu (NHAT) wykazać się:

• chęcią współpracy z przewodnikiem,
• zainteresowanie zwierzętami stadnymi,
• popędem do kontrolowania ruchu stada
• zdolnością odnalezienia punktu balansu naprzeciwko przewodnika, w celu uzyskania lepszej kontroli nad stadem.

Test Pracy Psów Pasterskich (HWT)

Test Pracy Psów Pasterskich (HWT) – jest to egzamin dla psów, który dopuszcza je do zawodów pasterskich (IHT), podczas którego pies musi zaliczyć zadania takie, jak:

• wyprowadzenie z zagrody,
• zatrzymanie stada w określonym miejscu,
• wypas owiec w określonym obszarze, owce powinny się uspokoić, a najlepiej zacząć jeść trawę,
• pędzenie owiec,
• wprowadzanie do zagrody,
• zachowanie, ocena łagodności i umiejętności współpracy z przewodnikiem.

Dodatkowo dla border collie przewidziano następujące zadania:

• dobieg nie mniej niż 75 metrów, po dobrym torze,
• przejęcie – uważne podejście i ostrożne przejęcie,
• przyprowadzanie – spokojne prowadzenie w linii prostej,
• odganianie owiec w określonym kierunku na dystansie nie mniejszym niż 25 m.

Zawody Pasterskie (IHT)

Zawody Pasterskie (IHT) – są to zawody z rankingiem i ogłoszeniem zwycięzcy. Pierwsze trzy miejsca są niepodzielne. Zawody składają się z trzech poziomów zaawansowania, w których może startować pies. Odpowiednio zaliczona klasa, awansuje psa do klasy wyższej. Pies nie może wrócić i startować w klasie niższej. Różnice między klasami, są następujące:

• wymagania co do umiejętności psa,
• czas na wykonanie większości zadań,
• liczba owiec do pilnowania podczas wypasu w kwadracie,
• długość całej trasy przebiegu,
• obszar wypasu – częściowo lub całkowicie nieogrodzony,
• odległości między przeszkodami,
• ilość zadań,
• trudniejsze przeszkody.

Lista ras psów pasterskich, które mogą brać udział w wydarzeniach pasterskich FCI

FCI określa, które rasy mogą być dopuszczone do wydarzeń pasterskich:

• Appenzeller,
• Australian cattle dog,
• Bearded collie,
• Berneński pies pasterski,
• Biały owczarek szwajcarski,
• Border collie,
• Bouvier des ardennes,
• Bouvier des flandres/vlaamse koehond,
• Buhund norweski,
• Cão Fila de São Miguel,
• Ceskoslovensky vlciak,
• Czuwacz słowacki
• Duży szwajcarski pies pasterski,
• Entlebucher,
• Fiński lapphund,
• Hiszpański pies dowodny,
• Islandzki szpic pasterski,
• Kelpie,
• Komondor,
• Kuvasz,
• Lapinporokoira,
• Mudi,
• Owczarek:
  • australijski (typ amerykański),
  • belgijski,
  • chorwacki,
  • francuski beauceron,
  • francuski briard,
  • holenderski,
  • kataloński,
  • niemiecki,
  • pikardyjski,
  • pirenejski długowłosy,
  • pirenejski o gładkiej kufie,
  • portugalski,
  • staroangielski,
  • szetlandzki,
  • szkocki długowłosy,
  • szkocki krótkowłosy,
  • z Bergamo,
• Polski owczarek nizinny,
• Puli,
• Pumi,
• Rottweiler,
• Saarlooswolfhond,
• Samoyed,
• Schapendoes,
• Schipperke,
• Sznaucer olbrzym,
• Szwedzki lapphund,
• Terier tybetański,
• Vastgotaspets,
• Welsh corgi cardigan,
• Welsh corgi pembroke.

Potrzeby psów pasterskich

Psy pracujące takie jak psy służbowe, przewodniki, a także pasterskie mają specjalne, większe potrzeby, niż zwykłe psy domowe, ponieważ ich wysiłek jest większy, zarówno fizyczny, jak i intelektualny, a także są narażone na zmienne warunki pogodowe.

Żywienie psów pracujących – jak je właściwie karmić?

Psy pracujące powinny być żywione szczególnie starannie, gdyż mają inne zapotrzebowanie energetyczne niż psy domowe. Pies, który otrzymuje dobrze skomponowane posiłki jest bardziej wydajny w swojej pracy – ma więcej energii i lepiej wykonuje swoje zadania, w dodatku jest zdrowszy i bardziej odporny na czynniki zewnętrzne oraz choroby.

Posiłki powinny być odpowiednio zbilansowane. Dla psów pracujących polecane są karmy wysokoenergetyczne, a zarazem o wysokiej strawności, by nie przeciążać ich przewodu pokarmowego. W odróżnieniu od pokarmu psów sportowych, których wysiłek jest krótkotrwały i intensywny, pożywienie psów pracujących powinno zawierać więcej tłuszczów niż węglowodanów, to zaspokoi ich zapotrzebowanie energetyczne podczas pracy stałej, wykonywanej w dłuższym czasie. Proporcje dostarczanych składników odżywczych powinny wynosić:

• 60% tłuszcz,
• 20-25% białko,
• 15-20% węglowodany,

Posiłki dla psa możemy przygotowywać sami, na przykład stosując dietę BARF lub kupić karmę przeznaczoną dla psów pracujących. Podawanie zwierzęciu jedzenia w zbyt dużej ilości może zaszkodzić jego zdrowiu. Posiłki powinniśmy podawać 3 razy dziennie, dzięki czemu wszystkie składniki spożywcze będą się utrzymywać na stałym poziomie. Posiłki możemy podawać dwa razy dziennie, przy czym ¼ dziennej dawki powinniśmy podawać godzinę przed rozpoczęciem pracy i ¾ wieczorem, na koniec dnia. W przypadku samodzielnie przygotowywanego pożywienia, warto wcześniej skonsultować z lekarzem weterynarii. To także dotyczy diety BARF – składającej się w większości z surowego mięsa i kości, którą powinniśmy dodatkowo suplementować. W diecie psów pracujących, kluczowe składniki, które powinniśmy uzupełniać to:

• glukozamina,
• L-karnityna,
• kwas α-liponowy,
• wielonienasycone kwasy tłuszczowe n-3,
• HMB (kwas beta-hydroksy-beta metylomasłowy),
• substancje chondroprotekcyjne.

Nie możemy zapominać o witaminach i składnikach mineralnych. Wśród witamin najważniejsza są:

• A,
• E,
• C,
• z grupy B.

Składniki mineralne, które powinny znaleźć się w diecie psa pracującego to:

• Ca – wapń,
• P – fosfor,
• Na – sód,
• Mg – magnez,
• Zn – cynk,
• K – potas,
• Se – selen,
• Cu – miedź,
• Mn – mangan,
• Fe – żelazo.

Pielęgnacja psów pracujących w trudnych warunkach

Odpowiednie żywienie psów pracujących wpływa na kondycję, stan skóry i okrywy włosowej. Dlatego prawidłowa dieta, jest kluczowa w zachowaniu dobrego i zdrowego wyglądu psa. Powinniśmy na bieżąco obserwować jego ciało i włosy. Występujące zmiany są sygnałem, że należy skonsultować się z lekarzem weterynarii w celu korygacji diety, bądź zastosowania odpowiednich środków leczniczych w przypadku, gdy przyczyna zmian nie wynika z pożywienia.

Obserwując ciało psa, zwracajmy uwagę na czystość jego uszu, okolic oczu i stref intymnych. Wszelkie podrażnienia i otarcia powinny być opatrzone, dlatego nie możemy też zapominać o ochronie przed pasożytami, mogą pomóc nam w tym specjalne krople dla psów przeciw pasożytom, bądź obroże owadobójcze.

Ważna jest także pielęgnacja okrywy włosowej i skóry, którą stosujemy zgodnie z wymaganiami rasy. Odpowiednio szczotkowana szata wentyluje skórę, a także pozwala utrzymać włosy w dobrej kondycji. Szczególnej pielęgnacji wymagają pasterskie psy długowłose, u których szata ma tendencje do tworzenia się splątań.

Warunki bytowe psów ras pasterskich – czego potrzebują do szczęścia?

Nie bez znaczenia także jest to, w jakich warunkach przebywają psy, czy są trzymane na zewnątrz, czy przebywają w domu wśród rodziny. Temperatura otoczenia wpływa na zdrowie, a także na wielkość zapotrzebowania energetycznego, w okresie zimy jest ona większa. Optymalna temperatura dla psów:

• w typie szpiców wynosi od 10 do 15 °C,
• długowłosych wynosi od 15 do 20 °C,
• krótkowłosych wynosi od 20 do 25 °C.

Psy pasterskie, które nie są wykorzystywane do pracy w gospodarstwie nie znoszą bezczynności i potrzebują ciągłej stymulacji fizycznej i umysłowej, dlatego brak odpowiednich bodźców może źle odbić się na ich psychice, a także zachowaniu, co może objawić się zniszczeniami w domu.

Psy pasterskie mogą brać udział w wydarzeniach pasterskich i zawodach, o których wspominaliśmy w części dotyczącej szkolenia, jednak innym rozwiązaniem są rozmaite sporty kynologiczne, wśród nich możemy wymienić:

• treibball – nowy sport, który zdobywa popularność na całym świecie, a także i w Polsce, polega na “wypasaniu” dużych piłek, które są używane zamiast żywych zwierząt,
• agility – zabawa polegająca na pokonaniu toru przeszkód przez psa wspieranego komendami swojego przewodnika ,
• obedience – pokaz posłuszeństwa psa, który ma za zadanie wykonywać bezbłędnie komendy opiekuna,
• rally-o – najszybsze pokonanie toru, przez psa i jego przewodnika, gdzie pies musi wykonać konkretne komendy na poszczególnych etapach,
• flyball – bieg sztafetowy dla psów po piłkę i z powrotem,
• dogfrisbee – pies ma za zadanie złapać rzucony latający dysk,
• dummy – aportowanie specjalnych płóciennych wałków tzw. dummy,
• dogtrekking – poruszanie się z psem przypiętym do uprzęży po terenach leśnych lub górskich,
• canicross – bieg z psem, gdzie pies ciągnie człowieka. Uprząż psa jest połączona smyczą z pasem człowieka,
• psie zaprzęgi – pies lub grupa psów ciągną w zaprzęgu sanie, bądź lekki wózek z człowiekiem.

Podsumowanie

Psy pasterskie to szczególna grupa, której ludzie powierzyli opiekę nad innymi zwierzętami. Przedstawiliśmy ich historię, a także rasy, które są powiązane z pasterstwem.

Jeżeli posiadasz psa rasy pasterskiej, możesz go wyszkolić w wypasie, a także wziąć udział w zawodach. Przedstawiliśmy pasterskie wydarzenia FCI, a także wymogi, które trzeba spełnić, by w nich uczestniczyć.

Przybliżyliśmy także potrzeby psów pasterskich. Co więcej, z naszymi wskazówkami uda się Tobie dobrać odpowiednie żywienie dla swojego pupila, zadbać o jego ciało i włosy oraz zapewnić dobre warunki. Pamiętaj, że aktywność jest ważna, zwłaszcza dla psa rasy pasterskiej. Podsumowując, możesz go szkolić w wypasie zwierząt, bądź uprawiać z nim rozmaite dyscypliny sportowe dla psów.

Facebook

Pinterest

Twitter

Linkedin

email

Print