To, jak nasz psi przyjaciel je, wpływa na wiele aspektów jego życia: zdrowie, poziom energii, siłę i nastrój. Wszystko to sprawia, że jednym z najważniejszych obowiązków opiekuna jest troska właśnie o prawidłowe żywienie psa. Co to właściwie oznacza?
Prawidłowe żywienie psa od podstaw
Temat żywienia zwierząt jest bardzo szeroki. Dotyczy kwestii wartości odżywczych posiłków, aspektów związanych z procesami fizjologicznymi, a także obszarów behawioralnych i emocjonalnych. Liczy się bowiem zarówno skład i ilość podawanych psom dań, jak i m.in. sposób, w jaki zwierzęta jedzą (np. czy pies nie je za szybko, połykając przy tym duże ilości powietrza, które mogą wywołać gazy i wzdęcia).
Ważne są także pory, w których karmimy czworonogi. A zatem rano czy wieczorem? Przed spacerem czy po nim? Na te i inne pytania dotyczące prawidłowego żywienia psa warto poznać odpowiedź, jeszcze zanim znajdzie się on pod naszym dachem. Trzeba przygotować odpowiednie miski, kupić pokarm, zaplanować wstępnie dzień itd. Czy to wszystko może się zmienić, kiedy czworonóg będzie już z nami w domu? Oczywiście, ponieważ najważniejsze jest dopasowanie systemu żywienia do indywidualnych potrzeb pupila, a te często poznajemy dopiero po dłuższej obserwacji.
Skoro o indywidualnym dopasowaniu mowa, warto podkreślić, że istnieje kilka kluczowych czynników, które wpływają na prawidłowe żywienie psa. Należą do nich:
- wiek czworonoga – osobnikom w okresie wzrostu należy podawać karmy „junior”, następnie przejść na karmy „adult”, by w późniejszych latach życia serwować karmy „senior”;
- rozmiar zwierzęcia – istotny jest w tym przypadku zarówno skład pokarmów (psy ras dużych i olbrzymich mają nieco inne potrzeby żywieniowe niż psy małe), jak i wielkość granulek (pokarmy suche dla psów dużych mają większe granulki niż te dla małych czworonogów, co wpływa na komfort jedzenia);
- poziom aktywności fizycznej – ile kalorii spala pies i co za tym idzie, jaką ilość energii należy mu dostarczać;
- ewentualne problemy zdrowotne – np. różnego rodzaju alergie (jakich pokarmów trzeba unikać);
- wyjątkowe okresy życia – np. ciąża u suki (zapotrzebowanie energetyczne w ciąży wzrasta);
- pora roku – jeśli pies dużo czasu spędza na zewnątrz, zimą potrzebuje większej ilości kalorii niż latem, co pozwala utrzymać odpowiednią temperaturę ciała;
- sierść – czworonogi, które mają gęstą sierść, potrzebują w diecie większych ilości białka niż psy o rzadszej sierści.
Prawidłowe karmienie psa – wielkość i liczba posiłków
Niektóre psy to niejadki, inne zaś mogłyby jeść przez cały czas. Niezależnie od tego, jakim typem zwierzęcia jest nasz pupil, liczba podawanych mu posiłków zależy wyłącznie od nas, opiekunów. Należy zatem przyjrzeć się zarówno częstotliwości karmienia, jak i kaloryczności posiłków czworonoga.
Jeśli chodzi o pierwszą kwestię, większość psów dobrze odnajduje się w schemacie karmienia 2 razy dziennie – rano i wieczorem. Warto przy tym pamiętać, żeby były to w miarę stałe pory. Po pierwsze, tego typu rutyna wprowadza w życie czworonoga poczucie bezpieczeństwa i stabilności. Po drugie, korzystnie wpływa to na procesy trawienne – organizm przyzwyczaja się do określonych pór i dostosowuje do nich swoją pracę. Co jednak istotne, podstawą jest obserwacja zwierzęcia. Dla niektórych psów karmienie dwa razy dziennie może okazać się zbyt rzadkie, a dla innych wystarczy jedno. Należy więc schemat ten modyfikować, przede wszystkim bazując na indywidualnych potrzebach pupila. Na przykład czworonogi ras małych zwykle wymagają częstszego karmienia niż psy duże (posiłki są wówczas mniejsze).
Zastanawiając się nad wielkością posiłków, warto zwrócić uwagę na tabele zamieszczone na opakowaniach profesjonalnie przygotowanych karm. Podana jest w nich ilość karmy, jaką należy podać psu o danej masie ciała. Należy pamiętać, że prawidłowe żywienie psa, jeśli chodzi o ilość podawanego mu jedzenia, wiąże się nie tylko z dostarczaniem zwierzęciu niezbędnych kalorii, lecz także potrzebnych mu składników odżywczych – zbyt mała może spowodować niedobory, a zbyt duża nadmiar określonych witamin czy minerałów, co rodzi ryzyko wystąpienia niekorzystnych dla zdrowia psa konsekwencji.
Masa ciała w normie
W utrzymaniu właściwej masy ciała czworonoga istotne są przede wszystkim dwa czynniki: aktywność fizyczna i kaloryczność podawanych posiłków. Bardzo aktywne zwierzęta potrzebują więcej energii niż psy, które są klasycznymi kanapowcami. W obu przypadkach „optymalna ilość kalorii” będzie więc zupełnie inna, lecz niezależnie od konkretnych liczb, nie powinno się jej przekraczać. Zbyt kaloryczne posiłki mogą prowadzić do nadwagi i otyłości, a tym samym wywołać wiele dodatkowych chorób, np. cukrzycę czy problemy z układem sercowo-naczyniowym.
Jeśli jednak cały czas podajesz zwierzęciu takie same ilości jedzenia i kierujesz się przy tym zasadami prawidłowego żywienia psa, on zaś nie zmienił swojej aktywności, a mimo to masa ciała zaczęła wzrastać, należy skonsultować się z lekarzem weterynarii. Wahania wagi mogą być objawem różnego rodzaju problemów zdrowotnych, dlatego trzeba je kontrolować (dotyczy to także spadku masy ciała).
Prawidłowe żywienie psa a rodzaj karmy
Karma sucha czy mokra – którą wybrać? Odpowiedź jest prosta: obie, ponieważ każda na swój sposób wspiera prawidłowe żywienie psa. Karma mokra nawadnia organizm czworonoga i wspiera szczupłą sylwetkę, natomiast sucha pozwala dbać o zdrowie jego zębów – podczas chrupania mechanicznie oczyszcza je z gromadzącej się płytki bakteryjnej. Prawidłowe karmienie psa powinno bazować na obu rodzajach pokarmów w proporcjach 1:1 (pod względem masy produktów).
A co z przekąskami – czy one także mogą stanowić element zdrowej psiej diety? Jak najbardziej! Są znakomitym dodatkiem, który motywuje czworonoga podczas treningów, sprawdzają się jako nagroda za udany spacer czy po prostu są dowodem miłości opiekuna. Kluczowe jest tu jednak słowo „dodatek” – przekąski i różnego rodzaju smaczki nie powinny przekraczać 10% dziennej dawki kalorii, jaką dostaje pupil (należy odliczyć je od ogólnego zapotrzebowania energetycznego).
Prawidłowe żywienie psa – co jeszcze warto wiedzieć?
- Podstawą każdej psiej diety powinny być karmy pełnoporcjowe. Oznaczenie to znajdziesz na opakowaniach zarówno karm mokrych, jak i suchych. Informuje ono o tym, że pokarm zawiera wszystkie niezbędne składniki odżywcze w odpowiednich ilościach i proporcjach względem siebie.
- Zastanawiasz się, kiedy Twój pies będzie mógł przejść z karmy „junior” na „adult”? Zależy to przede wszystkim od wielkości czworonoga. Rasy duże i olbrzymie rosną nawet 2 lata, natomiast psy ras małych przeważnie niecały rok.
- Kiedy zacząć podawać karmy typu „senior”? W tym przypadku trzeba wziąć pod uwagę przewidywaną długość życia czworonoga. Istotna jest też wielkość zwierzęcia – rasy duże i olbrzymie są seniorami już w wieku 5 lat, a psy małe i miniaturowe około 8.–10. roku życia. Skąd to wiadomo? Zakłada się, że jeśli pies przeżył 75–80% zakładanej długości życia, można nazywać go właśnie seniorem.
- Niezależnie jednak od etapu życia, prawidłowe żywienie psa nieodłącznie wiąże się z zapewnieniem pupilowi stałego dostępu do świeżej i czystej wody. Co więcej, gdy jest ciepło, wodę należy zabierać ze sobą także na spacery.
- Psy nie powinny być karmione bezpośrednio przed aktywnością fizyczną. Może to doprowadzić do poważnych problemów układu trawiennego, zwłaszcza do rozszerzenia i skrętu żołądka. Czworonogi należy karmić minimum godzinę przed wyjściem na spacer bądź około 15–20 minut po powrocie do domu (im pies jest większy, tym dłużej należy odczekać z karmieniem zarówno przed wyjściem, jak i po nim – u psów ras dużych istnieje większe ryzyko wystąpienia wspomnianych trudności).