Pchły u psa – jak się ich pozbyć?

Pasożyty zewnętrzne niestety mają się bardzo dobrze w każdych warunkach i możemy natknąć się na nie praktycznie wszędzie i o każdej porze roku. Jednym z bardziej uciążliwych ektopasożytów są pchły, w tym także pchła psia. Owady te nie tylko powodują nieprzyjemny świąd, ale mogą także przenosić wiele niebezpiecznych chorób. Jak wygląda cykl rozwojowy pchły? Jak sprawdzić, czy Twój zwierzak je ma? I w końcu – jak pozbyć się pcheł u psa? Na te wszystkie pytania postaramy się odpowiedzieć w niniejszym artykule. 

Pchły – niesamowite owady

Pchły są małymi, bocznie spłaszczonymi, bezskrzydłymi owadami, których dorosłe postacie żywią się krwią ssaków. Są niesamowitymi skoczkami. Średnia długość skoku pchły kociej (Ctenocephalides felis) to 19,9 cm (minimalny skok to 2 cm, maksymalny wynosi 48 cm). Z kolei pchła psia (Ctenocephalides canis) potrafi wykonać skok na jeszcze bardziej imponującą odległość – jego średnia długość to 30,4 cm (minimalny to 2 cm, z kolei maksymalny – 50 cm). Pchły mają ogromny potencjał do utrzymywania się w środowisku. W sprzyjających warunkach, w ciągu około 80 dni, w gospodarstwie domowym pchły mogą złożyć miliony jaj, które stają się rezerwuarem kolejnych pokoleń tych pasożytów. Jedna dorosła pchła składa średnio około 20 jaj dziennie przez 11 dni.

Cykl rozwojowy pchły

Cykl życiowy pchły ma cztery stadia. Dorosła samica pchły musi pobrać posiłek składający się z krwi ssaka, aby mogła złożyć jaja. Jaja pcheł nie przyklejają się do włosów żywiciela, lecz spadają na podłoże, czyli trafiają do jego otoczenia. Jaja pcheł mają wygląd maleńkich połyskujących białych kulek, widocznych jedynie pod dużym powiększeniem. Larwy pcheł wylęgają się z jaj w ciągu 6 dni. Przypominają maleńkie gąsieniczki, także praktycznie niewidoczne gołym okiem. Pchły w tej postaci unikają suchych i jasnych miejsc, przebywają w różnego rodzaju szczelinach w podłodze, gdzie po pewnym czasie przechodzą w stadium poczwarki. Przed wykluciem się postaci dorosłej pchła jest odporna na niską wilgotność oraz temperaturę. Dorosły osobnik pchły może pozostać w kokonie nawet do 140 dni! W sprzyjających warunkach dorosłe osobniki wychodzą z poczwarki i rozpoczynają żerowanie na naszym pupilu. 

Dlaczego pchły u psa są niebezpieczne?

Pchły u psa to nie tylko uciążliwy problem, powodujący uporczywy świąd. Mogą być one również przyczyną tzw. alergicznego pchlego zapalenia skóry (APZS). Ślina i wydaliny pcheł mogą – jako zawierające obce białko alergeny – wywołać silną reakcję uczuleniową u kota czy psa. W wyniku drapania się zwierzęcia lub powstałej reakcji alergicznej spowodowanej przez pchłę często dochodzi do wtórnych infekcji bakteryjnych, objawiających się miejscowym zapaleniem skóry. Ponadto pchły są powszechnie występującymi pasożytami i mogą pełnić rolę wektorów dla wielu patogenów oraz inwazji i infekcji odzwierzęcych w tym tasiemca psiego (Dipylidium caninum), bakterii z rodzaju Bartonella spp. czy nawet, mogących powodować filariozy różnego typu,  Acanthocheilonema reconditum. Pchły mogą przenosić także dżumę, czyli wyjątkowo niebezpieczną chorobę, wywoływaną przez bakterię Yersinia pestis. Obecnie dżuma istnieje w kilku rejonach endemicznych w Azji i Afryce – w latach dziewięćdziesiątych XX wieku jej wybuchy odnotowano w Wietnamie, Zambii i Indiach. W XXI wieku zarejestrowano epidemie w Algierii, Demokratycznej Republice Konga i na Madagaskarze.  

Gdzie występują pchły?

Psy zarażają się nimi, kontaktując się z innymi zwierzętami bądź chodząc po miejscach, gdzie one bytują, np. po trawnikach. Właśnie w taki sposób najczęściej przenoszą się pchły u szczeniaka. Nadal panuje błędne przekonanie, że niewychodzące koty czy psy spędzające większą część dnia w domu, nie są narażone na inwazje pasożytów zewnętrznych. Nic bardziej mylnego. Koty niewychodzące na zewnątrz również mogą zostać zaatakowane przez pchły, a nasze psy-kanapowce mogą wrócić ze spaceru z nowym towarzyszem na grzbiecie.

Przeczytaj także: Kleszcz – pierwsza pomoc dla czworonoga

Jak sprawdzić, czy mój pies ma pchły?

Drapanie się, wygryzanie sierści czy nadmierna pielęgnacja mogą oznaczać, że Twój pupil ma pchły. W takiej sytuacji najlepiej dokładnie obejrzeć wszystkie swoje zwierzęta i sprawdzić, czy nie mają one śladów bytowania pcheł, nawet wtedy, gdy tylko jeden z nich się drapie. Podobnie, jeśli tylko u jednego zwierzaka wykryjemy obecność pcheł – w takiej sytuacji musimy poddać leczeniu wszystkie nasze zwierzęta. 

Możesz spróbować wyczesać swojego psa, używając do tego szczotki lub specjalnego grzebienia o gęstych zębach, aby poszukać pcheł i ich odchodów. Skup się na dolnych częściach grzbietu, bokach ciała, podstawie ogona, podbrzuszu i pachwinach. Strząśnij wszystkie zebrane zanieczyszczenia na dużą kartkę białego papieru i zwilż je wodą. Odchody pcheł będą barwić się na czerwono, ponieważ składają się głównie z krwi Twojego psa. 

Co zrobić, kiedy znajdziesz pchły u psa? Jak pozbyć się pcheł u psa?

Zapytaj swojego lekarza weterynarii o skuteczne leczenie, które spowoduje, że pchły znikną z Twojego psa oraz innych zwierząt w Twoim domu.

Jeśli Twój pupil rzeczywiście ma pchły, te, które widzisz na zwierzęciu, stanowią tylko nieliczną część wszystkich, których musisz się pozbyć. Reszta występuje w postaci jaj, larw i poczwarek, które poukrywane są w całym Twoim domu – w dywanach, materacach, pod meblami czy między szczelinami w podłodze. Także w tym przypadku warto poprosić o radę lekarza weterynarii, który podpowie, jakich środków używać, aby pozbyć się pcheł w środowisku. 

Aktywność pcheł w czasie zimy

Inwazja pcheł może trwać przez cały rok. Pchły do rozwoju potrzebują tylko gospodarza, temperatury mieszczącej się w odpowiednim zakresie i wilgotności otoczenia. Dlatego nasze przytulne, ciepłe mieszkania, razem z naszymi czworonożnymi przyjaciółmi, są idealnym miejscem dla tego pasożyta.

Czy pchły u psa przechodzą na człowieka?

Częste pytanie, które pada z ust zaniepokojonych właścicieli zwierzaków, brzmi: czy pchły u psa przechodzą na człowieka? Niestety odpowiedź brzmi: tak. Wbrew temu, co sugeruje nazewnictwo, zarówno pchła psia, jak i kocia mogą przejść na ludzi. Jednak mimo że pchły zwierzaków rzeczywiście mogą nas pokąsać, możemy mieć pewność, że nie zadomowią się u nas na dłużej. Ludzkie ciało, w większości pozbawione długich, gęstych włosów, nie jest dla nich wymarzonym środowiskiem. Musimy jednak pamiętać, że przez krótki czas faktycznie będą one bytować na naszej skórze czy ubraniach, a tym samym będziemy pełnić dla nich pełnić role poczekalni w oczekiwaniu na lepsze warunki do dłuższego pobytu.

Jakie cechy powinien mieć idealny preparat przeciwko pasożytom zewnętrznym?

Preparat przeciwko pchłom i innym pasożytom zewnętrznym powinien być przede wszystkim skuteczny. Istnieją produkty różnego typu, które mają za zadanie chronić nasze zwierzaki – wśród nich znajdziemy obroże, krople, spraye czy szampony. Bardzo ważna jest stała ochrona psa czy kota w okresie aktywności ektopasożytów, dlatego lepiej wybrać preparat, który działa długo. Zdarza się, że zapominamy o regularnej aplikacji produktu, przez co nasz pies czy kot pozostaje bez ochrony. Właśnie wtedy jest on szczególnie narażony na choroby, które przenoszą pchły. Jeśli posiadamy psa, który regularnie pływa lub wymaga częstych kąpieli, zadbajmy o to, żeby preparat nadal spełniał swoją ochronną funkcję także po kontakcie psa z wodą. Poradźmy się naszego lekarza weterynarii, który pomoże nam wybrać odpowiedni środek dostosowany do wielkości zwierzęcia i jego stylu życia. Ważne jest to, żeby substancja przeciwpasożytnicza działała na całej powierzchni ciała naszego zwierzęcia, od czubka nosa, aż po sam ogon. 

Czy możemy używać tych samych preparatów dla psa i kota?

Preparaty przeciwko pasożytom powinny być również bezpieczne – nie tylko dla naszego zwierzaka, ale także dla jego współtowarzyszy. Niektóre substancje czynne stosowane w preparatach dla psów, mogą być toksyczne dla innych gatunków zwierząt, w tym dla kotów. Co więcej, jeśli zaobserwujemy pchły u szczeniaka, warto wybrać preparat, który jest dedykowany właśnie dla małych psów, aby mieć pewność, że substancja aktywna nie będzie dla niego zbyt silna. Jeśli mamy w domu i psa, i kota, należy dobrać preparat w ten sposób, aby ochrona przeciwko pasożytom była skuteczna i jednocześnie bezpieczna dla wszystkich naszych czworonogów. W takim wypadku najlepiej jest wybrać substancję, która może być bezpiecznie stosowana u psów i u kotów lub zastosować u psa preparat działający systemowo. W ten sposób nawet wzajemna toaleta, lizanie czy przytulanie nie spowodują, że kot będzie miał bezpośredni kontakt z substancją czynną preparatu. 

Podsumowanie, czyli wszystko to, o czym musisz pamiętać

Chroń swoje zwierzęta i dom przed pchłami, także podczas zimy. Pchły nie idą spać. W domach, gdzie znajduje się wiele zwierząt, każdy pies i kot musi być chroniony przynajmniej przez 3-4 miesiące, aby skutecznie wyeliminować wszystkie pchły ze środowiska. Cykl życiowy pchły może być długi. Każda przerwa w ochronie czy leczeniu powoduje dalsze rozmnażanie pcheł, a zatem Twój wysiłek może pójść na marne. Krótkotrwałe leczenie (trwające np. 4-5 tygodni) może doprowadzić do pojawienia się przerw w ochronie, a tym samym skutkować ponownym pojawieniem się pcheł w Twoim domu, czyli powrotem ryzyka dla Ciebie i Twojego pupila.

Aby podjęte działania były skuteczne, właściciel musi długoterminowo stosować się do wskazanych przez lekarza weterynarii procedur oraz wszelkich zaleceń dotyczących leczenia zwierząt.

Bibliografia:
1. M.C. Cadiergues, , et al., A comparison of jump performances of the dog flea, Ctenocephalides canis (Curtis, 1826) and the cat flea, Ctenocephalides felis felis (Bouche, 1835), „Vet Parasitol” 2000, 92(3), s. 239-241.
2. Przewodnik ESCCAP 05: Zwalczanie chorób przenoszonych przez wektory u psów i kotów.
3. Przewodnik ESCCAP 03: Zwalczanie pasożytów zewnętrznych u psów i kotów.
4. „Plague” w: Institut Pasteur,
5. R. Lavan, R. Armstrong, F. Burgio, K. Tunceli, Duration of annual canine and tick protection provided by dog owners in Spain, Parasit Vectors, 2018; 11:458.
6. R. Lavan, K. Tunceli, D. Zhang, D. Normile, R. Armstrong, Assessment of dog owner adherence to veterinarians’ flea and tick prevention recommendations in the United States using a cross-sectional survey, Parasit Vectors, 2017 Jun 6;10(1):284.

Facebook

Pinterest

Twitter

Linkedin

email

Print