Zespół Cushinga u psa – czym jest i jak go leczyć?

Zarówno niedobór jak i nadmiar pewnych hormonów może powodować powstawanie różnorodnych zaburzeń czy chorób. Przykładem takich zaburzeń u psów może być niedoczynność tarczycy, zależne od niedoboru estrogenów nietrzymanie moczu, nadczynność kory nadnerczy (zespół Cushinga) u psa, czy cukrzyca. W tym artykule postaram się przybliżyć jednostkę chorobową o tajemniczej nazwie – zespół Cushinga.

Co to jest zespół Cushinga?

Hormony są związkami chemicznymi, wydzielanymi do krwi lub limfy przez tzw. gruczoły dokrewne. Funkcjonowanie gruczołów dokrewnych można porównać do kierowcy, który podczas jazdy po mieście, aby utrzymać względnie stałą prędkość, musi na zmianę hamować i przyspieszać. Podobnie jest z gruczołami, które dzięki wydzielaniu hormonów albo spowalniają pracę narządów, albo pobudzają je do działania.

W organizmach ssaków o wielu funkcjach regulowanych hormonalnie decyduje centrum dowodzenia, czyli przysadka mózgowa, kontrolowana przez podwzgórze (oba narządy znajdują się w mózgu). Podwzgórze kontroluje czy ilość hormonów jest wystarczająca. Jeśli któregoś brakuje, wydaje rozkaz przysadce, by zaczęła wydzielać hormon stymulujący, który pobudzi konkretny gruczoł do wzmożonej pracy. Jeżeli czegoś jest za dużo, podwzgórze mówi STOP. Wszystko oczywiście przebiega na drodze chemicznych reakcji.

Zespół Cushinga, czyli nadczynność kory nadnerczy jest jedną z najczęściej rozpoznawanych chorób endokrynologicznych u psów. Występuje najczęściej u psów w starszym i średnim wieku. Podczas tej choroby wytwarzana jest nadmierna ilość kortyzolu, hormonu, który bierze udział w regulowaniu metabolizmu. Nadmiar tego hormonu może mieć szkodliwy wpływ na szereg narządów i zaburzać regulację całego organizmu. Kortyzol produkowany jest przez nadnercza. Hormon ACTH kontroluje jego produkcję oraz uwalnianie z nadnerczy. ACTH produkowane jest przez przysadkę mózgową.

Rodzaje nadczynności kory nadnerczy

Zespół Cushinga może pojawić się jatrogennie lub spontanicznie. Przypadki jatrogenne są skutkiem przewlekłego podawania glikokortykosteroidów. Przypadki spontaniczne spowodowane są nadmierną produkcją glikokortykosteroidów przez nadnercza.

Nadczynność kory nadnerczy możemy podzielić na przysadkową i nadnerczową. Przyczyną większości przypadków zespołu Cushinga jest nadmierne wydzielanie ACTH przez zmianę zlokalizowaną w przysadce mózgowej. Prowadzi to do rozrostu kory nadnerczy i zwiększonego wydzielania glikokorytkosteroidów. Rzadziej nadczynność kory nadnerczy wywoływana jest przez zmiany zlokalizowane w samej korze nadnerczy.

U jakiego psa występuje zespół Cushinga?

Nadczynność kory nadnerczy może występować u każdego psa, zauważalne są jednak pewne predylekcje rasowe. Częściej choroba ta może pojawić się u pudli, jamników, terierów (Yorkshire Terrier, Jack Russell Terrier, Staffordshire Bulterier, Foksterier), owczarków niemieckich, labradorów, bokserów i boston terierów. Około 55-65 % przypadków stanowią samice.

Zespół Cushinga u psa – objawy

Objawy zespołu Cushinga mogą być bardzo różne. Do najczęstszych należą:

• polidypsja (zwiększone pragnienie),
• poliuria (zwiększona ilość oddawania moczu),
• zwiększony apetyt,
• dyszenie,
• powiększenie obrysu brzucha (charakterystyczna sylwetka tzw. „beczka na zapałkach”, spowodowana powiększeniem wątroby, gromadzeniem się tłuszczu w obrębie jamy brzusznej i zanikami mięśniowymi dotyczącymi kończyn),
• wyłysienia,
• osłabienie mięśni,
• nadciśnienie,
• apatia,
• hiperpigmentacja,
• słaby odrost włosów,
• kalcynoza skórna (odkładanie się w skórze i tkance podskórnej nierozpuszczalnych soli wapnia),
• trudności w gojeniu ran,
• popuszczanie moczu,
• cukrzyca.

Mogą pojawić się także objawy neurologiczne, takie jak paraliż części pyska, sztywność kończyn, problemy z poruszaniem się, otępienie, błądzenie, kręcenie się w kółko, zmiany zachowania, zespół Hornera, napady drgawkowe.

Przeczytaj także: Choroby serca u psa – objawy i leczenie

Zespół Cushinga u psa – rozpoznanie

Oprócz objawów wymienionych wyżej w zespole Cushinga pojawiają się charakterystyczne odchylenia w badaniach morfologicznych i biochemicznych krwi oraz moczu. W badaniu morfologicznym wyniki mogą przedstawiać się następująco: podniesiony poziom leukocytów, obniżony poziom limfocytów, obniżona ilość eozynofilii, podniesiony poziom trombocytów. W badaniu biochemicznym podnosi się dosyć znacznie poziom fosfatazy zasadowej, aminotransferazy alaninowej, poziom cholesterolu, triglicerydów oraz glukozy. W moczu może pojawić się białko i cechy zakażenia dróg moczowych.

Aby potwierdzić nadczynność kory nadnerczy, wykonuje się szereg testów potwierdzających lub wykluczających tę chorobę. Najważniejsze są trzy:

Test hamowania niską dawką deksametazonu

Oceniamy tutaj oś przysadkowo-nadnerczową, która w przypadku zespołu Cushinga jest nieprawidłowo oporna na stymulację sterydami egzogennymi. Zaletą tego testu jest fakt, że możemy zróżnicować przyczynę, czyli określić, czy mamy do czynienia z przysadkową, czy nadnerczową postacią choroby. Test ten polega na oznaczeniu poziomu kortyzolu przed i po iniekcji glikokortykosteroidu. Normalną odpowiedzią organizmu na podanie sterydu jest spadek poziomu kortyzolu w ciągu kilku godzin. To badanie angażuje pacjenta na długi okres czasu – pobiera się krew, podaje się dożylnie deksametazon, a kolejne pobieranie krwi następuje po 4 i 8 godzinach od podania sterydu.

Test stymulacji ACTH

Polega na oznaczaniu u psa poziomu kortyzolu przed i po stymulacji nadnerczy iniekcją ACTH. Pierwsze pobranie krwi w celu ustalenia podstawowego poziomu kortyzolu. Iniekcja ACTH domięśniowo lub dożylnie w dawce 0,25 mg. Drugie pobranie krwi po godzinie od iniekcji i określenie poziomu kortyzolu po stymulacji ACTH.

Stosunek kortyzolu do kreatyniny w moczu

Psy z zespołem Cushinga mają podwyższony poziom kortyzolu we krwi oraz wydalają jego większe ilości wraz z moczem. Właściciel zbiera przez kolejne dwa dni poranną próbkę moczu i przechowuje ją w lodówce. Następnie oblicza się stosunek wolnego kortyzolu nerkowego do kreatyniny.

Zespół Cushinga – pies i jego leczenie

Leczenie nadczynności kory nadnerczy może być chirurgiczne (usunięcie nadnerczy lub przezklinowe usunięcie przysadki), można przeprowadzać także naświetlania lub leczenie farmakologiczne. Biorąc pod uwagę fakt, że dwie pierwsze metody są dość inwazyjne i ryzykowne, zostaje nam leczenie farmakologiczne. Po wdrożeniu leczenia bardzo istotna jest rola właściciela, aby zwracał uwagę na takie objawy u swojego psa jak: pragnienie, apetyt, aktywność, samopoczucie. Jeśli właściciel zauważy jakieś niepokojące objawy, od razu powinien skontaktować się z lekarzem.

Monitorowanie

Bardzo ważne jest monitorowanie chorego zwierzęcia w celu dobrania odpowiedniej dawki leku. Po wdrożeniu leczenia kontrola powinna nastąpić po 10 dniach, 4 tygodniach, 12 tygodniach i potem co 3 miesiące. Monitorowanie jest bardzo ważne, ponieważ często zdarza się, że pies będzie wymagał niższych dawek leku z biegiem czasu.

Co mogę zrobić w domu, jeśli mój pies cierpi na nadczynność kory nadnerczy?

Oprócz regularnego monitorowania krwi, o którym wspomniałam wyżej oraz wnikliwego obserwowania objawów swojego psa, ważna jest także odpowiednia dieta. Psy z nadczynnością kory nadnerczy cierpią często na problemy dermatologiczne. Powinny one otrzymywać pokarm bogaty w wyższe stężenia kwasów tłuszczowych omega 3 i 6. Ważne są także odpowiednie szampony przeznaczone do pielęgnacji problematycznej skóry.

Zespół Cushinga u psa jest bardzo poważną chorobą, nieleczona może szybko doprowadzić do śmierci. Może ona wynikać z komplikacji wynikających z cukrzycy, nadciśnienia układowego, zapalenia trzustki, kamicy moczowej i choroby zatorowo-zakrzepowej płuc. Pamiętaj, żeby zawsze bardzo uważnie obserwować swojego psa. Jeśli zauważysz jakieś niepokojące, wskazujące na zespół Cushinga objawy, zawsze skonsultuj się z lekarzem weterynarii.

Facebook

Pinterest

Twitter

Linkedin

email

Print