Jako opiekunowie naszych zwierząt jesteśmy odpowiedzialni za ich zdrowie i bezpieczeństwo. Jednym z podstawowych elementów dbania o zdrowie naszego pupila jest odpowiednia profilaktyka. Oprócz regularnych szczepień zaleconych przez lekarza weterynarii, powinniśmy także regularnie odrobaczać naszego kota. Jak często odrobaczać? Jakich preparatów używać? Czy trzeba odrobaczać kota niewychodzącego? Jakie pasożyty zagrażają naszym kotom? Na te wszystkie pytania postaram się odpowiedzieć w niniejszym artykule.
- 1. Niebezpieczne pasożyty dla kotów
- 2. Jakie są objawy zarobaczenia?
- 3. Jak często odrobaczać kota?
- 4. Preparaty na odrobaczanie
- 5. Schematy odrobaczania kotów
- 6. Profilaktyka
- 7. Niebezpieczne zoonozy
- 8. Koty a bezpieczeństwo kobiet w ciąży
- 9. Czy posiadając w domu zwierzę, powinniśmy się regularnie odrobaczać?
Niebezpieczne pasożyty dla kotów
Niestety pasożyty wewnętrzne są powszechne w naszym środowisku. U kotów często występują pasożyty należące do pierwotniaków (np. lamblie, kokcydia), robaków obłych (np. glista kocia) oraz płaskich (tasiemce). Pasożyty wewnętrzne najczęściej występują u młodych kotów (kociaki mogą zarazić się jeszcze w łonie matki lub ssąc mleko od zarażonej matki). W późniejszym wieku istnieje niebezpieczeństwo zarażania się kotów za pośrednictwem form inwazyjnych znajdujących się w glebie (jaja glist, włosogłówki, tęgoryjców).
Stadia larwalne pasożytów mogą znajdować się w surowym mięsie (cysty toksoplazm, głównie w wieprzowinie) lub w tkankach drobnych zwierząt (gryzoni, ptaków) będących łupem kotów (larwy glist, cysty toksoplazm). Często problem zarobaczenia pojawia się także w większych skupiskach zwierząt- hodowlach, fundacjach, schroniskach.
Jakie są objawy zarobaczenia?
Objawem zarobaczenia najczęściej jest biegunka, może ona zawierać domieszkę śluzu i krwi. Zarobaczone kociaki tracą apetyt, nie przybierają na wadze, chudną, mogą wymiotować i być osowiałe. Często bywa tak, że inwazja przebiega zupełnie bezobjawowo, dlatego należy zawsze pamiętać, że brak objawów nie zawsze oznacza, że nasz kot nie jest zarobaczony.
Jak często odrobaczać kota?
Schematy odrobaczania podam poniżej, natomiast ogólna zasada odrobaczania kotów dorosłych zależy od tego czy nasz kot jest wychodzący, czy niewychodzący. Koty wychodzące powinniśmy odrobaczać co 3 miesiące, natomiast koty niewychodzące co 6 miesięcy.
Preparaty na odrobaczanie
Obecnie istnieje bardzo wiele preparatów odrobaczających dla kotów. Występują one także w różnych postaciach – past, tabletek, czy preparatów w formie spot-on. Tak naprawdę wszystkie działają bardzo podobnie.
Jeśli nie jesteśmy w stanie przemycić tabletki dla kota, równie dobrze możemy wylać mu preparat w postaci spot-on na kark. Niedawno pojawiły się preparaty tzw. 2 w 1 w postaci spot on czyli preparat odrobaczający oraz jednocześnie chroniący przed kleszczami i pchłami. Jest to bardzo wygodny sposób ochrony kota, szczególnie wychodzącego- wystarczy stosować go raz na 3 miesiące.
Schematy odrobaczania kotów
- Kocięta- od 3 tygodnia życia co 2 tygodnie do momentu odsadzenia (fenbendazol, flubendazol, pyrantel). Następnie co miesiąc do 6 miesiąca życia za pomocą wyżej wymienionych preparatów, emodepsydu lub milbemycyny, moksydektyny, selamektyny.
- Kotki ciężarne- za pomocą emodepsydu lub selamektyny pod koniec ciąży.
- Kotki karmiące- fenbendazol, febantel, flubendazol, pyrantel, emodepsyd, mlibemycyna, moksydektyna, selamektyna- jednokrotne podanie preparatu podczas okresu karmienia mlekiem jednocześnie z pierwszym odrobaczaniem kociąt.
- Koty dorosłe z niewiadomego źródła – dwukrotne odrobaczenie wyżej wymienionymi preparatami w odstępie 2 tygodniowym, potem po miesiącu.
- Następnie regularne odrobaczenie dorosłych kotów (dobrze uprzednio odrobaczonych) wychodzących co 3 miesiące, niewychodzących co 6 miesięcy.
*opracowane na podstawie zaleceń ESCCAP (Europejska Rada ds. Pasożytów Zwierząt Towarzyszących) 2019.
Profilaktyka
Pamiętajmy o regularnym odrobaczaniu naszych kotów. Jeśli kot przebywa w domu to tak naprawdę występuje niskie ryzyko inwazji, ponieważ mało prawdopodobne jest zjadanie przez niego gryzoni. Taki kot znajduje się w grupie ryzyka A. W takim przypadku należy badać kał kota 2 razy do roku i odrobaczyć go w zależności od wyników, lub profilaktycznie odrobaczać go 2 razy do roku przeciwko nicieniom.
Jeśli kot jest wychodzący i porusza się bez ograniczeń, wtedy występuje wysokie ryzyko inwazji z powodu możliwości zjadania gryzoni czy ptaków. Wtedy kot znajduje się w grupie ryzyka B. W celu zminimalizowania ryzyka wydalania jaj glist i tasiemców należy badać kał co 3 miesiące i odrobaczać w zależności od wyniku lub regularnie odrobaczać co 3 miesiące preparatami przeciwko nicieniom i tasiemcom.
Niebezpieczne zoonozy
Musimy pamiętać, że pasożyty wewnętrzne występujące u naszych kotów mogą być także niebezpieczne dla człowieka. Przykładem zoonozy, czyli choroby przenoszonej ze zwierząt na ludzi może być toksokaroza. Toksokaroza to groźna odzwierzęca choroba wywoływana przez inwazję larw glisty psiej lub kociej (Toxocara canis, Toxocara cati). Źródłem zakażenia toksokarozą jest skażona gleba, spożyty skażony pokarm, kontakty z zakażonymi zwierzętami oraz ich odchodami. Zanieczyszczenie środowiska jajami glisty psiej i kociej występuje powszechnie na całym świecie. Najbardziej narażone są dzieci, które zarażają się podczas zabaw z zakażonymi zwierzętami oraz w piaskownicach, w których znajdują się inwazyjne jaja glist.
Do zakażenia przyczynia się także brak nawyku mycia rąk. W organizmie człowieka (w dwunastnicy) z połkniętych jaj inwazyjnych wykluwają się larwy o długości około 0,4 mm. Przedostają się przez ściany jelita do krwiobiegu. Wraz z krwią migrują do różnych narządów organizmu i osiedlają się w nich (w wątrobie, oku, mózgu). Pozostając w tkankach, powodują odczyn zapalny i niszczenie zainfekowanych tkanek.
Systematyczne odrobaczanie naszych czworonogów pozwala, więc chronić nie tylko Twojego pupila, ale także pozostałych domowników przed zagrożeniem ze strony pasożytów. W celu dobrania odpowiedniego środka i schematu odrobaczania dla Twojego pupila, skontaktuj się ze swoim lekarzem weterynarii.
Koty a bezpieczeństwo kobiet w ciąży
Przy zachowaniu podstawowych zasad higieny żaden kot (nawet polujący!) nie stanowi zagrożenia dla ludzi! Nie jest też zagrożeniem dla kobiety w ciąży! Zagrożenie toksoplazmozą może stwarzać zarażony kot, który wydala z kałem oocysty, tj. formy rozwojowe Toxoplasma gondii. Takie przypadki są niezwykle rzadkie, dotyczą młodych, kilkumiesięcznych kotów z niewykształconą w pełni odpornością, które mogły zarazić się zjadając upolowanego ptaszka lub gryzonia, względnie surowe mięso lub narządy wewnętrzne zarażonych zwierząt hodowlanych (świnia, owca, koza) albo dzikich (ptactwo, dzik, sarna, zając). Wymienione zwierzęta pełnią rolę żywicieli pośrednich Toxoplasma, tzn. w ich organizmie pasożyt występuje w postaci cyst tkankowych.
Człowiek może zarazić się po spożyciu oocyst pochodzących z kału zarażonego kota (mogą znajdować się w glebie, wodzie, na warzywach, owocach) lub po spożyciu cyst zawartych w mięsie. Zagrożenie może stwarzać przede wszystkim wieprzowina, ale także mięso dzików, zajęcy i dzikiego ptactwa. Pamiętaj, aby codziennie opróżniać kocią kuwetę (nie dochodzi do sporulacji oocyst), ograniczaj kotom możliwość polowania na gryzonie i ptaki, nie karm surowym mięsem, stosuj specjalistyczne karmy, regularnie odrobaczaj zwierzęta.
Jak zapobiegać ryzyku zachorowania na toksoplazmozę? Myj ręce – zawsze po kontakcie ze zwierzętami, przed przygotowywaniem posiłku i przed jedzeniem, po czyszczeniu kociej kuwety i każdym kontakcie z ziemią, zadbaj o to, aby Twoje dziecko umyło ręce po kontakcie ze zwierzętami i zabawie w piaskownicy, używaj rękawic przy pracach w ogrodzie, myj warzywa i owoce przed jedzeniem, nie próbuj surowego mięsa (wieprzowina!) w trakcie przygotowywania posiłków, myj deskę do krojenia, naczynia i ręce po kontakcie z surowym mięsem oraz brudnymi warzywami i owocami, chroń żywność przed owadami, jeśli planujesz urodzenie dziecka lub jesteś w ciąży, pamiętaj o wykonaniu badania krwi w kierunku Toxoplasma gondi.
Czy posiadając w domu zwierzę, powinniśmy się regularnie odrobaczać?
Nie ma potrzeby „odrobaczania” ludzi. Człowiek zaraża się odzwierzęcymi pasożytami spożywając produkty zanieczyszczone odchodami psów i kotów, lub wkładając brudne ręce lub przedmioty do ust (zanieczyszczone ziemią lub piaskiem, do którego zarażone zwierzęta się załatwiały).
Przestrzegając podstawowych zasad higieny (myjąc regularnie ręce, zwłaszcza przed posiłkami, po zabawie w ogrodach i piaskownicach, myjąc owoce i warzywa spożywane na surowo, nie wsadzając rąk lub przedmiotów do ust), uchronimy się przed zachorowaniem. Odrobaczanie zwierząt należy przeprowadzać tylko według zaleceń lekarza weterynarii. Najważniejsze jest odrobaczanie szczeniąt i kociąt.
Chcesz zadbać o swojego pupila? Sprawdź sklep ZooArt i wybierz wszystko, co najlepsze dla Twojego kota!
. in /usr/home/blogzooart/domains/zooart.com.pl/public_html/blog/wp-includes/functions.php on line 5316
https://zooart.com.pl/blog/wp-content/uploads/2020/09/magdalenakoziol.jpg)
Przetwarzanie...
Szukam, ale nigdzie nie znalazłam odpowiedzi na pytanie, co jest mniej toksyczne dla kota: krople, czy tabletki.
Czy to prawda, że krople mniej obciążają żołądek i wątrobę? Kotu wychodzącemu aplikowałam NextGuard Combo, ale za każdym razem jego skóra gorzej to znosiła, aż do ostatniego podania, po którym przez 2 tygodnie miał na karku ranę. Na szczęście udało się ją wygoić, ale futro odrastało w tym miejscu prawie rok.
Obawiam się więc kropić go znowu, ale też nie chcę nadwyrężać jego narządów wewnętrznych tabletkami. Coś jednak muszę podać:)
Krople mogą mniej obciążać żołądek i wątrobę, ponieważ działają głównie miejscowo, ale niektóre koty, jak Twój, mogą mieć reakcje skórne. Tabletki, choć obciążają narządy wewnętrzne, są lepszym wyborem, jeśli kot źle reaguje na krople. Skonsultuj się z weterynarzem, aby dobrać odpowiedni preparat doustny lub alternatywę, która będzie bezpieczna dla Twojego kota.
Dziękuję, wszystkiego dobrego:)
Podała tabletkę na robaki ale koty ja zwymiotowal czy po 2 godzinach mogę podać drugą połowę tabletki
Nie podawaj kolejnej dawki bez konsultacji z weterynarzem. Zwymiotowanie może oznaczać, że lek nie zadziałał jak trzeba. Najlepiej będzie, jeśli skontaktujesz się z weterynarzem, aby uzyskać poradę w tej sprawie.
Przygarnęłam kotkę ok 2 letnią. Standardowa wizyta u weta i min odrobaczanie. Po 2 miesiącach znowu zauważyłam białe makaroniki w kupie. Podałam lek, po dwóch tygodniach kolejny i po następnych dwóch zrobiłam badania. Okazało się ze czysto. Minęły dwa miesiące i kociczka znowu ma robale. Jest kotkiem niewchodzącym więc marne szanse żeby z dworu.
Jaki schemat leczenia powinien być u niej zastosowany?
Jeśli Twoja kotka ma problem z powracającymi robakami mimo odrobaczania, to faktycznie może to być trochę frustrujące 😕. Kluczem jest tutaj podejście na kilka frontów. Przede wszystkim, warto dokładnie zidentyfikować, z jakimi pasożytami mamy do czynienia. Robaczki, które opisujesz, brzmią jak tasiemce, które mogą wymagać specjalistycznego leczenia 🐛.
Co do leczenia, bardzo ważne jest, aby dawki leków były precyzyjnie dostosowane do wagi i wieku kotki. Weterynarz może zaproponować konkretny schemat odrobaczania, który może obejmować powtórne podanie leku po kilku tygodniach, by uporać się z nowym pokoleniem pasożytów 📅.
Rozważ też, skąd te pasożyty się biorą. Nawet koty, które nie wychodzą na zewnątrz, mogą złapać coś od nas, na przykład przez nasze buty czy kontakt z innymi zwierzętami domowymi. Dlatego dobrze jest zadbać o higienę w domu i regularnie sprzątać miejsca, z których kotka korzysta, w tym kuwetę 🏠✨.
Na koniec, regularne wizyty u weterynarza i profilaktyka mogą pomóc w utrzymaniu zdrowia Twojej kotki. Może warto zastanowić się nad środkami zapobiegawczymi, które weterynarz może zaproponować, aby uniknąć podobnych problemów w przyszłości 🚑.
Pamiętaj, że odpowiednie leczenie i profilaktyka to klucz do zdrowia Twojej kotki. Warto też mieć na uwadze, że weterynarz jest tu najlepszym źródłem porad i wsparcia w takich sytuacjach 🐾.
Proszę o informację po ilu dniach od kastracji dorosłego kota mogę go odrobaczyć ?.
Pozdrawiam serdecznie
Najlepiej będzie najpierw odrobaczyć kota, a wykastrować go dopiero po tygodniu. Jeśli jednak kolejność ta zostanie odwrócona, warto odrobaczyć mruczka wtedy, kiedy będzie miała Pani pewność, że doszedł już do siebie po zabiegu.
Czy można odrobaczyć kota preparatem dla dzieci /owsiki/
Nie jest zalecane stosowanie preparatów przeciwpasożytniczych dla ludzi (takich jak leki na owsiki) u kotów bez konsultacji z weterynarzem. Koty i ludzie różnią się w metabolizmie i potrzebach zdrowotnych, dlatego leki przeznaczone dla jednych niekoniecznie są bezpieczne lub skuteczne dla drugich.
Jeśli masz podejrzenia, że twój kot może mieć problem z pasożytami, takimi jak owsiki, konieczne jest skonsultowanie się z weterynarzem. Weterynarz będzie mógł przeprowadzić odpowiednie badania, ustalić rodzaj pasożytów i zalecić odpowiedni lek przeciwpasożytniczy dostosowany do potrzeb i wagi twojego kota. Stosowanie niewłaściwego leku lub dawkowania może być szkodliwe dla zdrowia kota.
Warto zauważyć, że regularne badania i profilaktyczne leczenie przeciwpasożytnicze są częścią opieki weterynaryjnej nad kotem i pomagają zapobiegać infekcjom pasożytniczym. Dlatego ważne jest, aby regularnie konsultować się z weterynarzem w tej sprawie i stosować się do jego zaleceń. Nie próbuj samodzielnie leczyć kota preparatami dla ludzi bez konsultacji z profesjonalistą.
Bo może łykać muchy i pająki.
Ohydne larwy znalazłam pod trawą dla kota (kupiona w ziarnach zestaw Katzen Grass) oraz w mokrej karmie (po 12h).
W jakim jedzonku? Jaka firma?
Każdy ma pasożyty w organizmie, czyli robaki.
Jeden ma mało drugi za dużo, jak ktoś ma słaba odporność i słaba florę bakteryjna to jego atakują i się rozmnażają. Właśnie ja mam ten problem, byłem u pana Wojciecha Ozimka w Warszawie, skierował mnie na badania. Właśnie jestem w trakcie, mam kota od trzech lat i dwa i pół roku dzieją się ze mną różne rzeczy. Nudności, stan zapalny dwunastnicy i żołądka, teraz zaatakowało mnie gardło, język biały nalot. Okropnie, mam nadzueje ze mnie pan doktor Ozimek wyleczy.
Masz źle działający żoładek lub wątrobę lub jedno i drugie. Ty rob co chcesz, ale ja cię zapewniam ze na biciu robaków to ty nigdzie nie zajedziesz, bo nie tędy droga.
No chyba ze do końca zycia bedziesz je bic, a potem umrzesz. Oczywiście zdrowia nie uzyskasz. Na pewno natomiast dr Ozimek będzie natomiast bardzo zadowolony z takiej klientki.
Przepraszam ale jakie niby robaki i pasożyty kot ma złapać od muchy? Id kiedy muchy roznoszą glisty czy tasiemce???? Czy ludzie też nie powinni się odrobaczać, skoro mucha może im wpaść do jedzenia picia czy praktycznie chodzić po każdym jedzeniu???? Od kiedy kot zakaził się czymkolwiek zjadając?? Dzieci potrafią jeść z ziemi, jeść ziemir dosłownie, dlaczego. Ludzi się nue odrobacza w takim razie?? Grubo naciągana teoria, inaczej wszyscy ludzie mieliby robaki, nie raz się muchę poknelo a po żarciu stałe chodzą!
Normalnie, mucha może usiąść w kupę chorego zwierzaka, i przeniesc coś na sobie. I w zasądzie tak ludzie też można odrobaczać. Są do tego preparaty w aptece.
Oj można się zdziwić jakiej „cudownej” jakości mięso serwują ludziom w sklepach. Ja nie kierowałabym się tą cechą produktu. To, że coś jest dla ludzi nie znaczy, że jest lepsze, zdrowsze. Wystarczy spojrzeć na skład karm dla kotów i porównać ze składem tyrolskich czy pasztetów dla ludzi. Ja osobiście nie raz trafiałam w marketach na zepsute mięso (co było mi tłumaczone kątem padania światła a mięso zielone xd). Albo surowe mięso mielone, którego zwierzęta nawet tknąć nie chciały – więc coś jest na rzeczy.
Witam kupiłem kotkę 2letnią po sterylizacji w listopadzie kiedy powinnam ją odrobaczyć pozdrawiam i jakimi środkami .
Witaj! 😊
Jeśli Twoja kotka została sterylizowana w listopadzie i nie była odrobaczona przed lub bezpośrednio po zabiegu, to warto zrobić to jak najszybciej. 🐱 Zazwyczaj zaleca się odrobaczanie kotów co 3 do 6 miesięcy, ale dokładny harmonogram może zależeć od wielu czynników, takich jak środowisko życia kota i jego styl życia (np. czy ma dostęp do zewnątrz). 🌿🏡
Co do środków odrobaczających, istnieje wiele bezpiecznych i skutecznych produktów dostępnych na rynku. 🌟 Zalecam skonsultować się z weterynarzem, który może polecić odpowiedni preparat dostosowany do potrzeb i stanu zdrowia Twojej kotki. 🐾 Weterynarz może również zalecić odpowiednią częstotliwość odrobaczania.
Pamiętaj, że regularne odrobaczanie jest ważną częścią opieki nad kotem, aby zapewnić mu zdrowie i dobre samopoczucie. 💕🐈
Większość ludzi niestety robaki ma…..🫤 i nawet nie wie o tym , porażka‼️
Ktoś m wyjaśni po co odrobaczać co pół roku kota niewychodzącego który je kocie żarcie lub mięso ze sklepu dla ludzi??? Czyli co, w mięsnych sklepach mięso dla ludzi może mieć robaki? Kocia karma ma robaki? Skąd niby te robaki ma złapać kot w domu w mieście?
Na przykład zjadając muchę, którą upolował w domu. Zarazki przynosi również do domu człowiek np. na butach.
Kota nie odrobacza się na „zarazki” tylko pasożyty wewnętrzne, a jeśli cokolwiek jest przyniesione na butach do domu, dlaczego nie odrobacza się co pół roku też dzieci które po podłodze rękami i do buzi??? I nawet buty do buzi biorą?? I dorosłych, którzy zakładając buty biorą buty w ręce??? To samo z muchami, muchy praktycznie w każdej restauracji, w każdym domu chodzą po ludzkim jedzeniu, dlaczego nie odrobacza się w takim razie ludzi co pół roku??? Idąc tą teorią, każdy może przynieść czy zjeść zarazki z dworu i zjeść muchę czy to po czym mucha chodziła, dlaczego ludzi nie odrobacza się co pół roku??? Nie lepiej kota odrobaczać dopiero po zauważeniu symptomów, lub badaniu kału i stwierdzeniu pasożytów??? Jaki ma sens odrobaczanie akurat z całej rodziny kota co pół roku skoro to ludzie i dzieci mają największy kontakt z zarazkami i potencjalnie innymi syfami, chodzą po dworze, babrają się w piasku, ziemi, w ogródku, w przedszkolu po podłodze i przedszkolnych i szklonych publicznych toaletach, głaszczą obce zwierzaki, jedzą żarcie po którym biegają muchy, pomijam wszystko co dotykają w tramwajach przestrzeni publicznej itd?
Moj kotek otrzymał tabletkę na odrobaczenie ok.tydzien temu ale ma nadal objawy, czyli biegunkę, trzecia powiekę, krztusi się. Czy mimo to muszę czekać jeszcze tydzień zanim podam kolejna tabletkę? Czy mogę podać teraz ? Musi byc 14 dni odstepu do podania kolejnej dawki. Boje się ze kotek mi się wykończy do tego czasu.
Na to pytanie najlepiej odpowie lekarz weterynarii, proszę się do niego udać i dać znać co zalecił oraz czy zdrowie kotka się poprawiło!? 🙂
Na przykład z Twoich butów, możesz przynieść jaja na podeszwie
Wnosi się na butach do domu np z chodnika , trawnika ziemi czasem tam też są odchody zwieżąt domowych , lisów , dzików ptaków czasem w takiego dużego kłócą można wejść butem , w domu nasze zwieżęta chodzą bosymi łapkami po podłodze , potem je sobie czyszczą liżąc je .
Robaki można przenieść na butach najczęściej ale i na dłoniach i ubraniu. W mięsie surowym jest prawdopodobieństwo i takie najczęściej kotu podają ludzie jedzą gotowane smażone itp to jest mniejsze ryzyko zarażenia się. Takie to tylko przemyślenia moje nt.Kotu trzeba mięso przemrozić i przed podaniem sparzyć nawet lekko obgotowac bez soli ocz, nie dawać wieprzowiny ‼️nigdy‼️
Cześć, chciałabym kota,ale naczytałam się wcześniej że kot domowy może także mieć glisty i inne robaki i boje się nabyć kota by np dzieci nie zaraziły się….jak to ogarnąć ktoś pomoże da wskazówki ?czy często są przypadki że domowy kot może złapać coś i ludzie się zaraza ?
Najlepiej nie kupować zwierzaka tylko adoptować , w dobrym schronisku są przebadane , odrobaczone , wysterylizowane i zdrowe. Z hodowli nie ma takiej gwarancji , niby szczepione itp. a potem się okazuje że albo chore , albo nie szczepione i potem tylko kasa leci na weterynarza bo się człowiek przyzwyczai i nie może patrzeć jak zwierzak cierpi . Jeżeli kot nie wychodzi z domu to nie trzeba co pół roku odrobaczać , mam kota już 13 lat odrobaczony był jako kociątko 2 razy dla pewności i od tego czasu ani kot ani nikt z domowników nie miał robaków , a wychodzimy z domu normalnie pracujemy w ogrodzie i nic na butach nie przynosimy . Wszyscy zdrowi , kot też zdrowy i szczęśliwy, a do weterynarza trzeba iść kiedy coś niepokoi lub się dzieje niepokojącego. Nie odstraszajcie ludzi , bo przez takie wpisy coraz więcej zwierzaków trafia do schronisk .