K9 – jakie rasy psów służbowych wyróżniamy w Polsce?

Psy już od dawnych czasów wykorzystywano w walkach zbrojnych. Dziś oczywiście raczej nikt nie trenuje psów po to, by zabijały ludzi, lecz często szkoli się je do pomocy służbom mundurowym. Zwierzęta te mogą pełnić różne funkcje w zależności od rodzaju wykonywanego zawodu – bez znaczenia, czy mamy do czynienia z psem patrolującym, tropiącym, poszukiwawczym, każdy musi wzorowo spełniać powierzone zadania. Ich pomoc jest nieoceniona, stoją na straży prawa, często ryzykując życie. Psy służbowe muszą spełnić szereg wymagań. Nie wszystkie rasy nadają się do wykonywania zadań specjalnych. Przedstawiamy wykaz psów, które mają ku temu największe predyspozycje.

W jakich służbach może pracować pies?

Termin K9 oznacza po prostu psy bojowe. W służbach mundurowych nazwa ta znana jest nie od dziś. Powstała ona od angielskiego słowa “canine”, czyli “psowate”. Kiedyś oznaczała głównie psy służbowe zasilające szeregi amerykańskiej policji. Dziś odnosi się głównie do psów wykorzystywanych do pracy głównie w jednostkach wojskowych podczas operacji specjalnych.

W służbie najczęściej możemy spotkać psy rasy:

• owczarek niemiecki
• owczarek belgijski
• doberman
• owczarek holenderski
• rottweiler
• terier walijski
• labrador retriever

Psy te mogą wykonywać różne zadania w zależności od służby, do jakiej zostaną przydzielone. Muszą zostać specjalnie wyselekcjonowane i przeszkolone pod tym kątem. Opowiemy, w jakich służbach możemy najczęściej spotkać psy służbowe, co muszą zrobić, by brać udział w akcjach, a także jakimi cechami charakteru muszą się odznaczać. 

Jak psy sprawdzają się w policji?

Psy w policji mogą wykonywać różne zadania. Możemy spotkać się z psami patrolującymi, których zadaniem jest (wraz z policjantem), kontrola bezpieczeństwa na wyznaczonym obszarze. Pies taki musi pilnować porządku i przeciwdziałać łamaniu prawa, a także dbać o życie i zdrowie swojego opiekuna (policjanta). Psy w policji zajmują się też poszukiwaniem przestępców, osób zaginionych, rannych oraz narkotyków i materiałów wybuchowych. 

Nie każdy pies nadaje się do pełnienia tej służby – przyjmuje się zwierzęta po ukończeniu pierwszego roku życia. Czworonóg taki musi mieć aktualne badania przeciw wściekliźnie, a także być przebadany pod kątem chorób typowych dla danej rasy (np. dysplazji stawów biodrowych). Przede wszystkim zwierzę takie powinno odznaczać się odwagą, wytrzymałością i sprawnością fizyczną, musi być również odporne psychicznie. Dobrze, aby zestaw tych cech pokrywał się z zestawieniem obowiązującym w oficjalnym wzorcu rasy. Ponadto pies policyjny musi przejść wcześniej szereg testów podczas których sprawdza się, m.in.  sprawne aportowanie, umiejętności węchowe, reakcję na głośny hałas oraz to, czy pies będzie w stanie obronić swojego opiekuna przed napastnikiem – liczy się tu wytrwałość, pewność siebie, czujność i samodzielność. Jeśli czworonóg przejdzie pomyślnie przez wszystkie próby. Będzie przekierowany na dalsze kilkumiesięczne szkolenie. Po jego ukończeniu będzie mógł wstąpić w szeregi policji.  

Do służby najczęściej powoływane są owczarki. Najbardziej popularny jest owczarek niemiecki, chociaż w tej roli dobrze sprawdza się owczarek belgijski malinois i owczarek holenderski. To doskonałe psy patrolujące i tropiące – są bardzo sprawne fizycznie, już sam ich wygląd wzbudza respekt. Odznacza je duża inteligencja – posłuszeństwo i lojalność względem opiekuna jest wpisana w ich naturę. Nie są to jedyne rasy, które mogą pracować w policji, do tego celu może zostać wykorzystany także labrador albo terier walijski.

Ciekawostki o psach w policji:

• pierwszym psem służącym w policji był foksterier, w 1890 roku służył londyńskiej policji, jako pies obronny;
• już w latach 60. psy zaczęto angażować do rozpoznawania zapachów;
• na początku zwierzęta były szkolone tylko po to, by rozpoznawać zapachy ludzi i przedmiotów, które dotknie dana osoba;
• dziś psy służbowe są wykorzystywane również do tropienia samych rzeczy, mogą być to nie tylko materiały wybuchowe, czy narkotyki, ale również inne nielegalnie przemycane substancje,
• poszczególne psy służbowe są zazwyczaj szkolone do rozpoznawania jednej grupy zapachów (psu przeszkolonemu do tropienia materiałów wybuchowych ciężko będzie poradzić sobie ze znalezieniem osoby zaginionej).

K9, czyli psy w siłach zbrojnych

Psy powołane do służby wojskowej są wielozadaniowe – mogą brać udział w desancie spadochronowym, a także w misjach zagranicznych, sprawdzają się dobrze zarówno w wodzie, jak i na lądzie. Często pomagają żołnierzom w wykrywaniu materiałów wybuchowych. Przeszukują budynki w poszukiwaniu broni i amunicji. Wraz ze swoimi przewodnikami patrolują punkty kontrolne, często ryzykując tym samym swoje życie, a także zdrowie. 

Do wojska brane są psy w pełni sprawne fizycznie i odporne psychicznie. Powinny być wolne od wszelkich chorób (bez znaczenia, czy są nabyte, wrodzone) oraz posiadać pełne uzębienie. Ich charakter i wygląd musi pokrywać się z cechami opisanymi we wzorcu danej rasy. Ponadto czworonogi takie muszą być przede wszystkim dobrze zsocjalizowane. Współpraca z opiekunem w ich pracy ma niebagatelne znaczenie. Do powierzonych zadań powinny podchodzić chętnie i zadaniowo. Podczas misji w żadnym wypadku nie mogą okazywać lęku, czy wahania. Oprócz tego powinny być przede wszystkim zawsze gotowe do pracy. 

Na rzecz sił zbrojnych działają nie tylko owczarki, ale również labradory. Psy służbowe mimo masywnej budowy ciała są bardzo szybkie i zwinne. Dodatkowo są silne, wytrzymałe, co powoduje, że mogą pracować w nawet ekstremalnych warunkach. Kolejna rasa spotykana w wojsku to doberman – sprawny fizycznie i dobrze umięśniony pies. To bardzo dobry pies stróżujący. Obronę wyznaczonego terytorium mają we krwi. Bywają porywcze, ale przy wdrożeniu odpowiedniego szkolenia działają wyłącznie na komendę.

Ciekawy przypadek psa, który zmienił oblicze wojny

Znany jest jeden przypadek psa, który zasłynął, jako sierżant wojsk amerykańskich. Żołnierze nazywali go Strubby. Wychudzony, marnie wyglądający pies wałęsał się w pobliżu Uniwersytetu Yale, gdzie amerykański wojskowi z 102 Pułku Piechoty 26 Dywizji szykowali się na I wojnę światową. Psiaka znalazł kapral Robert Conroy i wbrew powszechnemu zakazowi, postanowił przemycić go na pokład statku. Strubby nauczył się salutować i tym samym zyskał sympatię dowódcy. Początkowo miał za zadanie podnosić morale panujące w oddziale, był maskotką żołnierzy. Jednak szybko odkryto drzemiący w nim potencjał i Strubby brał udział w walkach na froncie.

Czym wyróżnił się Strubby?

• doskonale znał zapach gazu musztardowego, ponieważ kiedyś mało się nim nie udusił; kolejnym razem rozpoznał go bezbłędnie i dał znać o zbliżającym się niebezpieczeństwie swoim kompanom, którzy w porę założyli maski gazowe. Strubby tym samym uratował ich życie;
• Strubby był wyczulony na dźwięk mowy języka niemieckiego, po tym rozpoznał szpiega, który niepostrzeżenie wdarł się na teren obozu. Pies ostrzegł swoich towarzyszy i intruz został złapany.
• Ten dzielny pies podczas 18 miesięcy służby wziął udział w 17 bitwach i 4 ofensywach, został nawet ranny;
• Strubby za męstwo i oddane na polu walki został nagrodzony wieloma prestiżowymi odznaczeniami m.in. Purpurowe Serce, Francuski Medal Pamiątkowy Wielkiej Wojny i Medal American Legion. Jeden medal wręczył mu sam generał John Pershing. Ponadto był gościem Białego Domu i spotykał się z ówczesnymi prezydentami Stanów Zjednoczonych, czyli z Calvinem Coolidgem, Woodrowem Wilsonem i Warrenem G. Hardingiem.

Strubby przeżył 10 lat, a  “The New York Times” poświęcił jego nekrologowi, aż pół strony. W latach 50. opiekun przekazał spreparowane zwłoki swojego czworonożnego towarzysza, wraz z medalami do Smithsonian Institution i dziś można zobaczyć je w Narodowym Muzeum Historii Amerykańskiej. Mimo że Strubby nie zmienił oblicza wojny, to z całą pewnością przyczynił się do uratowania wielu ludzkich istnień. Został za to odpowiednio uhonorowany, a pamięć o bohaterskim psie nie zniknie szybko – na stałe zapisał się na kartach amerykańskiej historii. 

Pies strzegący granic – mundurowy zwierzak w straży granicznej 

Psy w straży granicznej zajmują się głównie tropieniem imigrantów nielegalnie przekraczających granicę. Ich zadaniem jest również znajdowanie narkotyków i innych substancji oraz przedmiotów, które mogłyby być przemycane. Pilnują także osób podczas rewizji osobistej i pomagają odeskortować je do właściwego miejsca. 

Przed rozpoczęciem szkolenia, psy przechodzą odpowiednie testy predyspozycji, które sprawdzają ich wytrzymałość fizyczną i psychiczną – muszą być silne, zrównoważone i łatwe w szkoleniu. Zwierzęta takie są szczegółowo badane pod kątem zdrowotnym, zakwalifikowane osobniki wysyła się na specjalistyczne szkolenie, na którym są uczone komend i umiejętności niezbędnych w pracy psa pomagającego służbie celnej. Do pracy nadają się te czworonogi, które ukończyły pierwszy rok życia, a także pomyślne przeszły przez cały proces szkolenia.

Do służby granicznej najbardziej nadają się owczarki, zwłaszcza niemieckie, a także belgijskie – w stosunku do obcych są zdystansowane, natomiast opiekunowi okazują duży szacunek oraz bezgraniczne zaufanie. Poza tym są szybkie i wytrzymałe. Zdarza się, że w szeregi służby dołączają także teriery walijskie ze względu na swój doskonały węch i słuch.

Czy każdy pies może pracować w straży granicznej?

Odnosząc się do pytania zawartego w tytule: i tak, i nie. Oczywiście przepisy nie uwzględniają konkretnych ras, które mogą wstąpić w szeregi straży granicznej, ale zwierzę musi pomyślnie przejść szkolenie i zdobyć jedną z trzech specjalności – psa tropiącego, patrolowo-obronnego lub takiego do wyszukiwania, np. tytoniu, broni, czy materiałów wybuchowych. Testy powinien pomyślnie przejść nie tylko sam pies, ale również jego przewodnik. 

Pies strażnik w straży więziennej

Psy służbowe w straży więziennej zobowiązane są do sprawdzania osób oraz paczek, które znajdują się  na terenie więzienia. Są wyspecjalizowane w wyszukiwaniu narkotyków i innych niebezpiecznych substancji. Ponadto psy w służbie więziennej mają za zadanie chronić funkcjonariuszy w momencie zagrożenia życia, a także patrolować wyznaczony teren. Często pomagają w eskorcie konwoju, a w razie potrzeby uczestniczą w pościgach. 

Zwierzę, tak jak w przypadku każdej innej służby mundurowej, musi mieć ukończony rok. Psy przyjmowane do służby więziennej muszą odznaczać się dobrym zdrowiem i nienaganną kondycją. Powinny mieć aktualne szczepienia przeciw wściekliźnie i wyniki badań robionych pod kątem dysplazji stawów biodrowych. Ponadto muszą być zrównoważone, posłuszne i zawsze gotowe do działania. Zakwalifikowane psy przechodzą szczegółowe szkolenie podczas którego uczą się rozpoznawać zapachy; wykonują także ćwiczenia na torze przeszkód.

Do pracy w więzieniu nadają się owczarki niemieckie, belgijskie lub holenderskie, ponieważ są odważne, łatwo się je szkoli i mają dobrze rozwinięty zmysł węchu, wzroku i słuchu – to psy służbowe, które nadają się do zadań specjalnych. W służbie więziennej możemy spotkać też rottweilery. To bardzo wytrzymałe i silne psy, a także dobrzy stróże. Dobrze wyszkolone na co dzień wykazują się dużym opanowaniem. Jednak kiedy zauważą niebezpieczeństwo, potrafią być nieustraszone. Często wykorzystywane są do pełnienia wart. 

Psi rekordziści w tropieniu

W pracy psów tropiących ważną rolę odgrywa węch. Podczas szkolenia psy doskonalą swoje umiejętności w tym zakresie. Można powiedzieć, że niektórzy opanowali je do perfekcji. Znany jest przypadek psa, który w 1925 roku ścigał przestępcę, aż przez 160 km. Pewna suczka odnalazła złodzieja po pięciodniowym śladzie, przemierzała dystans z prędkością 10km/h. Była nieugięta i konsekwentnie szła za wyznaczonym tropem. 

Pies ratujący z opresji – straż pożarna

Psy, które pracują w straży pożarnej pełnią funkcję psów ratowniczych. Można podzielić je na dwie specjalizacje. Niektóre z nich ratują osoby zakopane pod gruzami, a inne działają na terenach leśnych i trudno dostępnych dla człowieka. Zwierzęta te działają na rzecz pomocy ludziom, w związku z tym nie mogą być agresywne. 

Psy, by dostać się do pracy w straży pożarnej, muszą wcześniej przejść dwa etapy egzaminów. Pozytywne zaliczenie testów klasy 0 daje możliwość przystąpienia do dalszej części szkolenia. Jeśli czworonóg nie zakwalifikuje się na poziomie 0, będzie musiał pożegnać się z karierą psa-strażaka. Dopiero pozytywne zdanie egzaminu klasy 1 daje mu wszelkie uprawnienia i możliwość pracy w zawodzie. 

Przy psach pomagającym strażakom brane są pod uwagę takie cechy jak: wytrzymałość i dobra kondycja fizyczna, posłuszeństwo, umiejętność pracy w zespole oraz samodzielność. To wszystko posiada labrador i on najczęściej jest wybierany na czworonoga pracującego w straży pożarnej. Chociaż do tego celu wykorzystuje się też owczarki (niemieckie, belgijskie, holenderskie). 

Psy tropiące i ratownicze – nieodzowni pomocnicy strażaków

W straży pożarnej działają dwa rodzaje psów: tropiące i ratownicze, muszą ściśle ze sobą współpracować, by akcja ratunkowa zakończyła się sukcesem. Pies tropiący w dużej mierze nadaje właściwy rytm poszukiwaniom – wskazuje kierunek, za którym należy podążać. Tu jego rola się kończy i w tym momencie wkracza pies ratowniczy – potrafi wyczuć zapach żywej osoby z powietrza i nie potrzebuje próbki danego zapachu. Jest bardzo szybki, czuje zapach nawet z odległości 800 m. Pies może poinformować przewodnika o znalezionej osobie na trzy sposoby:

• kiedy znajdzie zaginionego, głośno szczeka i tym samym daje znak opiekunowi o odnalezieniu człowieka;
• pies chwyta w zęby rolkę, którą ma umieszczoną przy obroży i niesie ją przewodnikowi, następnie, przypięty do smyczy, prowadzi go na miejsce;
• idzie do opiekuna i szczeka na niego, by zasygnalizować znalezienie ofiary, i kieruje go tam, gdzie dana osoba przebywa.

Poznaj więcej informacji na temat psów ratowniczych

Co robi służbowy pies po przejściu na emeryturę?

Psy pracujące w służbach mundurowych zazwyczaj są z niej zwalnianie po ok. 9 latach. Psimi emerytami zazwyczaj zajmują się ich opiekunowie, z którymi wcześniej przyszło im pracować. Właścicielom, którzy zechcą przygarnąć zwierzę po zakończeniu służby, przyznawane są pieniądze na jego utrzymanie. Jeśli z jakichś powodów przewodnik nie będzie chciał lub mógł zaopiekować się psem, musi zająć się nim dana jednostka lub organizacja społeczna. 

Podsumowanie

Psy pełniące służbę często muszą podejmować się niebezpiecznych zadań, ryzykują tym samym własne zdrowie i życie. Są odpowiedzialne nie tylko za siebie, ale również za najbliższe otoczenie. Podczas wykonywania trudnych zadań nie raz muszą wykazywać się siłą, odwagą i nieustępliwością w dążeniu do celu. Psami najczęściej wykorzystywanymi przez różne służby są owczarki. To jednak nie jedyne czworonogi, które stoją na straży ludzkiego bezpieczeństwa. Wiele innych ras również ma ku temu odpowiednie predyspozycje. Przed zakwalifikowaniem się do pracy muszą przejść specjalistyczne szkolenie i spełniać określone wymagania. Od tego zależy efektywność ich działań i rozwój dalszej kariery. Po wygaśnięciu psy służbowe udają się na zasłużony odpoczynek. 

Facebook

Pinterest

Twitter

Linkedin

email

Print